Chế Độ Ăn Uống Và Bài Thuốc Hiệu Quả Cho Người Bệnh Xơ Gan Cổ Trướng
Bệnh xơ gan cổ trướng là một trong những bệnh lý nghiêm trọng về gan, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe của nhiều người. Bệnh xơ gan cổ trướng thường xuất hiện khi các tế bào gan bị tổn thương nặng nề và thay thế bằng mô sẹo, gây suy giảm chức năng gan. Xơ gan có liên quan đến ba thể bệnh chính: can khí ứ trệ, can huyết ứ tắc và thủy thấp ứ đọng. Tùy theo mức độ phát triển của bệnh, có thể chia thành ba giai đoạn: đầu, giữa và cuối, mỗi giai đoạn có những biểu hiện lâm sàng và yêu cầu chế độ ăn uống, bài thuốc khác nhau. Việc điều chỉnh chế độ ăn uống và sử dụng các bài thuốc thích hợp không chỉ giúp giảm bớt triệu chứng mà còn hỗ trợ quá trình điều trị bệnh. Dưới đây là những món ăn và bài thuốc cụ thể dành cho từng giai đoạn của bệnh xơ gan cổ trướng, giúp người bệnh có thể tự chăm sóc bản thân một cách hiệu quả.
> Dứa Gai – Vị Thuốc Hay Chữa Bệnh Thận Và Tiết Niệu
> Chế Độ Ăn Lành Mạnh Cho Người Bị Đau Dạ Dày
1. Giai đoạn đầu:
Triệu chứng lâm sàng của giai đoạn đầu thường không rõ ràng hoặc rất nhẹ, bao gồm rối loạn tiêu hóa như ăn không ngon, tiêu lỏng, mệt mỏi, đau nhẹ, hơi tức vùng bụng trên bên phải hoặc đầy bụng, nôn hoặc buồn nôn. Khám gan có thể thấy hơi to, và một số bệnh nhân có thể bị lách to. Chức năng gan thường bình thường hoặc chỉ hơi suy giảm.
Chè đảng sâm – sa nhân – đại táo: Nguyên liệu: Đảng sâm 20g, sa nhân 10g (bọc trong túi vải), đại táo 5 quả, gạo 60g, đường trắng vừa đủ. Cách làm: Nấu chè từ các nguyên liệu.
Chè phật thủ - phục linh: Nguyên liệu: Phật thủ 15g, phục linh 15g, gạo 100g, đường phèn vừa đủ. Cách làm: Sắc lấy nước thuốc bỏ bã, nấu chè cùng gạo, khi chín nêm đường phèn. Dùng mỗi ngày 1 lần.
Bánh đậu tằm: Nguyên liệu: Đậu tằm 250g, đường đen 150g. Cách làm: Ngâm đậu tằm trong nước cho nở, bỏ vỏ, nấu chín nhừ trong nồi áp suất, nêm đường đen, khuấy thành hồ đặc, ép phẳng, cắt thành từng bánh. Dùng mỗi lần 30g, mỗi ngày 2 lần.
2. Giai đoạn toàn phát:
Trong giai đoạn này, chức năng gan suy giảm rõ rệt với các triệu chứng như rối loạn tiêu hóa, đau mạn sườn phải, sụt cân, da sạm, có thể vàng da, vàng mắt, điểm ứ huyết, mạch sao, giãn mao mạch, phù chân, bụng có nước nhẹ và các triệu chứng khác.
Canh dưa leo nấu giấm: Nguyên liệu: Dưa leo 250g, giấm vừa đủ. Cách làm: Cắt lát dưa leo, nấu nhừ với giấm và nước, dùng canh ăn dưa mỗi ngày 1 lần.
Chè đào nhân: Nguyên liệu: Nhân hạt đào 15g, gạo 60g. Cách làm: Lột vỏ giã nát nhân hạt đào, nấu chè cùng gạo, nêm đường đen.
Canh tô mộc nấu trứng vịt: Nguyên liệu: Tô mộc 15g, trứng vịt 2 quả. Cách làm: Luộc trứng, lột vỏ, nấu cùng tô mộc trong 30 phút, dùng canh ăn trứng.
Tam bì ẩm: Nguyên liệu: Vỏ bí đao 50g, vỏ dưa chuột 50g, vỏ dưa hấu 50g. Cách làm: Nấu chung các nguyên liệu với nước, uống thay trà, thích hợp cho người bệnh báng bụng nhẹ, bí tiểu.
Canh giò heo nấu xích tiểu đậu: Nguyên liệu: Giò heo (trước) 250g, xích tiểu đậu 200g. Cách làm: Nấu sôi, hầm nhỏ lửa cho đến khi thịt mềm, dùng mỗi ngày 1 lần.
3. Giai đoạn cuối:
Giai đoạn này là giai đoạn nghiêm trọng của bệnh với các triệu chứng như bụng to, tiểu ít hoặc vô niệu, khó thở, người gầy, sắc mặt sạm, da mặt vàng đậm, có thể xuất huyết tiêu hóa, hôn mê gan...
Canh râu bắp nấu rùa: Nguyên liệu: Râu bắp 60g, rùa 1 con. Cách làm: Bỏ nội tạng rùa, rửa sạch, nấu chín mềm, nêm gia vị, dùng canh ăn thịt.
Bột thuốc từ rùa – ba ba – tê tê: Nguyên liệu: Mai ba ba 300g, mai rùa 200g, vẩy tê tê 100g. Cách làm: Tán bột mịn, dùng mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 5g, uống với canh thêm đường sau bữa ăn. Nếu táo bón, uống với mật ong.
Canh cá trích – xích tiểu đậu – thương lục: Nguyên liệu: Cá trích 250g, xích tiểu đậu 150g, thương lục 3g. Cách làm: Nấu canh, dùng mỗi ngày 1 lần.
Cháo cá chép – tỏi – bo bo: Nguyên liệu: Cá chép 250g, bo bo 30g, tỏi 15g, gạo vừa đủ. Cách làm: Nấu cháo từ các nguyên liệu.
Cháo ích mẫu tươi: Nguyên liệu: Nước vắt lá ích mẫu tươi 10ml, nước vắt củ sanh địa tươi 40ml, gừng tươi 20g, mật ong 10ml, gạo 100g. Cách làm: Nấu cháo, thêm nước thuốc và mật ong, nấu lại, dùng mỗi ngày 1 lần.
Cháo vịt: Nguyên liệu: Thịt vịt đực 250g, gạo 100g. Cách làm: Cắt lát thịt vịt, nấu cháo cùng gạo, nêm gia vị, dùng mỗi ngày 1 lần.
Từ những món chè đơn giản như chè đảng sâm – sa nhân – đại táo trong giai đoạn đầu, đến những món ăn phong phú như canh giò heo nấu xích tiểu đậu trong giai đoạn toàn phát, và các bài thuốc đặc trị như bột thuốc từ rùa – ba ba – tê tê trong giai đoạn cuối, mỗi món ăn đều mang lại những lợi ích dinh dưỡng và y học đặc thù. Hiểu rõ và áp dụng đúng những nguyên tắc này sẽ giúp người bệnh xơ gan cổ trướng có một cuộc sống chất lượng hơn, giảm thiểu các biến chứng và tăng cường sức khỏe tổng thể. Hy vọng rằng với sự chăm sóc đúng cách và kịp thời, những bệnh nhân xơ gan cổ trướng sẽ tìm thấy hy vọng mới trong cuộc chiến chống lại căn bệnh này.
Theo: Sức Khỏe Từ Thiên Nhiên - Cây Thuốc Nam (Nhà Xuất Bản Thanh Hóa)